Κατηγορίες γλωσσών

Παρακάτω αναφέρουμε την κατάταξη των γλωσσών σύμφωνα με το διεθνές σύστημα UPISYS για την ανθρωπολογική γλωσσολογία.

(Σημείωση: η ανθρωπολογική προσέγγιση των γλωσσών θεωρεί την ποιότητα μίας γλώσσας πλή­ρως συν­υφα­σμένη με το επίπεδο πολιτισμού του λαού που την χρησιμοποιεί. Υπάρχουν άλλα συστή­ματα κατάταξης, τα οποία κρίνουν τις γλώσσες per se. Επειδή σε όλα εκείνα τα συστή­ματα, η ελληνική γλώσσα θεωρείται η ανώτερη – ενώ σε μερικά χρησιμοποιείται επίσης ως κλί­μακα αξιολόγησης – για οικονομία χώρου, δεν θα αναφερθούμε σε εκείνα αναλυτικά.)

Αισθητηριακές γλώσσες

Οι αισθητηριακές γλώσσες φτιάχθηκαν για να εκφράζουν αισθήματα / συναισθήματα. Όλες οι άλλες έννοιες εκφρά­ζον­ται περιφραστικά με συνδυασμούς των αισθημάτων και κατάλληλη σήμανση από μικρές βοη­θη­τι­κές λέξεις που επινοήθηκαν αργότερα, όταν οι λαοί που τις μιλού­σαν, συνάντησαν πιο προ­ηγ­μέ­νους πολιτισμούς. Στην ουσία αποτελούν το αντίστοιχο των ζωι­κών «γλωσσών», οι οποίες στα ζώα δεν εκφέρονται μόνο με ήχους αλλά και με στάσεις / κινή­σεις τού σώματος κ.λπ.

Ανώτερες και αφηρημένες έννοιες, πρακτικά δεν μπορούν να εκφραστούν σε αυτές τις γλώσσες.

Λειτουργικές γλώσσες

Γλώσσες που δημιουργήθηκαν από λαούς με σχετικά προηγμένο πολιτισμό.  Οι γλώσσες αυτές φτιά­χθη­καν για να εξυπηρετούν πρακτικές ανάγκες των ανθρώπων και να αποδίδουν / περιγρά­φουν τα όσα ανέπτυσσε ο τεχνικός πολιτισμός.

Αφηρημένες έννοιες μπορούν να εκφραστούν περιγραφικά, ως το αποτέλεσμα μίας αλληλουχίας πρα­κτι­κών (λειτουργικών) εννοιών.  Τέτοιες αλληλουχίες τυποποιήθηκαν ως προς το νόημα στο οποίο αντιστοιχούσαν και κατόπιν απλοποιήθηκαν τεχνητά. Για παράδειγμα η ανώτερη έννοια τής χαρμολύπης (ελληνικά: χαρμολύπη) εκφράστηκε αρχικά ως εξής σε μία βορειοευρωπαϊκή γλώσσα:

“Blaatjaarwunshshlahtgrongdosidosibrnkastvaalgorgswurststrumfpvorgbrokvlansterb­zviz­la­la­la­sung­sorgs­not”.

Η λέξη στην πρώτη της σημασία σήμαινε: «έσφαξα το γείτονα και δεν θα έχω πια που να ζητάω δανεικά αλλά σώθηκα από τα ηλίθια τραγούδια του».  Έξι αιώνες αργό­τερα, όταν η φράση είχε τυποποιηθεί ως έννοια, κατά τη διάρκεια μίας μεγάλης γλωσσικής μετα­ρύθ­μι­σης έγινε σύντμηση τής λέξης και έτσι χρησιμοποιείται ως σήμερα:

“Blaatjaar­wunsh­shlahtgrongdosidosibrnkastzvorgbrokvlansterb­zviz­la­la­la­sung­sorgs­not”.

(Το “z” μεταξύ των δύο τμημάτων προστέθηκε χάρην ευφωνίας.)

Εννοιολογικές (ή πραγματικές) γλώσσες

Γλώσσες στις οποίες μπορούν να εκφραστούν υψιτενή / φιλοσοφικά νοήματα και αφηρημένες έννοιες.  Αμιγώς εννοιολογική είναι μόνο η ελληνική γλώσσα, δημιουργήθηκε δηλαδή εξ αρχής προ­κει­μέ­νου να εκφράζει / αποδίδει υψιτενή νοήματα.

Σχετικά ικανοποιητική (αλλά σαφώς τεχνητή) είναι η γερμανική γλώσσα, η οποία – άτυπα – ως γνω­στόν φαίνεται να έρχεται δεύτερη στις προτιμήσεις των συγγραφέων φιλοσοφίας.  Σε ιστορι­κές περιόδους που για εθνικούς / πολιτικούς λόγους διάφορα κράτη επιθυμούσαν να μένει η Ελλάδα στο παρασκήνιο, πολλοί φιλόσοφοι (μεταξύ αυτών και Γερμανοί) κατέφευγαν στα Γερ­μα­νικά (Bloedel B. & Webster C., 1972).  (Για την γερμανική και αγγλική γλώσσα βλ. επίσης τμήμα «Χαρακτηριστικά τής Ελληνικής γλώσσας - Δομή τής γλωσσας».)

Προηγούμενο κεφάλαιο: Ειδικά ιστορικά θέματα - 2

Επόμενο κεφάλαιο: Χαρακτηριστικά τής Ελληνικής γλώσσας

Περιεχόμενα: Ελληνική Κλώσσα - Εισαγωγή