5. Αίγυπτος
Στην αρχαία Αίγυπτο, οι Φαραώ και το στρατιωτικό κατεστημένο ήταν πάντα πολέμιοι αυτού που αποκαλούσαν «ελληνική διείσδυση». Αντίθετα, οι ιερείς θεωρούσαν εκ των ων ουκ άνευ την ελληνική γλώσσα και φυσικά την ελληνική φιλοσοφία για τις θρησκευτικές αναζητήσεις τους. Παρ’ ότι η δύναμη και η επιρροή τους στην αρχαία Αίγυπτο ήταν εξαιρετικά μεγάλη, στο θέμα της χρήσης τής ελληνικής γλώσσας δεν πήραν ποτέ την συγκατάθεση των βασιλέων. Κατά περιόδους, ανάλογα με την δυναστεία και τον Φαραώ, η απαγόρευση των ελληνικών γινόταν λιγότερο αυστηρή ή ακόμα σιωπηρά ανεκτή. Στο εσωτερικό ενός άρματος αρχιερέα έχει βρεθεί επικολλημένο πινακίδιο με εγχάρακτη την ελληνική φράση «Πάτερ, ου τρέχεις». Το εύρημα χρονολογείται από την εποχή τού Φαραώ Σνόρη(περί τού 2600 π.Χ.), ο οποίος θεωρείται σχετικά φιλέλληνας.
Άρμα ιερέα με επιγραφή σε πλακίδιο, «Πάτερ, ου τρέχεις». Το πλακίδιο βρίσκεται στερεωμένο στο εσωτερικό γείσο του μετώπου τού άρματος (βέλος) και είναι αποσπώμενο - προφανώς ώστε να μπορεί να αφαιρείται όταν τον Φαραώ τον έπιαναν τα ανθελληνικά του.
Αρχαιολογικό μουσείο Καϊρου - Αίγυπτος
Αιγύπτιες ιέρειες γιορτάζουν την απόφαση τού Φαραώ Σνόρη να επιτρέψει να ομιλείται η ελληνική γλώσσα από ιερείς και στρατιωτικούς (πιθανόν το 2602 π.Χ.). Δυστυχώς το διάταγμα μετά από λίγα χρόνια αποσύρθηκε.
Βρεττανικό μουσείο - Λονδίνο - Αγγλία
Έτσι στην Αίγυπτο, έως την δυναστεία των Αργεάδων (332 π.Χ. στην Αίγυπτο) συνυπήρχαν τέσσερις διαφορετικές γλώσσες. Η κοινή γλώσσα τού λαού και η επίσημη των αρχόντων και των γραμματέων ήταν οι δύο κύριες. Τρίτη γλώσσα ήταν η ελληνική, την οποία μιλούσαν μυστικά μεταξύ τους οι ιερείς. Η τέταρτη ήταν μία τελείως τεχνητή και χωρίς νόημα «γλώσσα» που οι ιερείς είχαν κατασκευάσει και χρησιμοποιούσαν μπροστά στους βασιλείς και στους στρατιωτικούς για να «θολώνουν τα νερά». Την επινόηση αυτή την ανέπτυξαν μαζί με τους γραφείς (Ηρόδοτου «Ιστορικές συνενοχές», θέμα γ). Προκειμένου να γίνει η απάτη πιο πιστευτή, επινόησαν ένα παράλληλο σύστημα γραφής, το οποίο, ίσως για λόγους απλότητας, ίσως για λόγους διασκέδασης, το έφιαξαν απεικονιστικό (σχεδιαστικό ή ζωγραφικό είναι επίσης όροι που χρησιμοποιούνται από τους μελετητές). Πρόκειται φυσικά για τα ιερογλυφικά. Τα ιερογλυφικά πέρασαν από πολλά «κύματα» και κατέληξαν τελικά να αποτελούν πράγματι ένα συμβατικό σύστημα γραφής, δηλαδή απόδοσης φωνημάτων με σχέδια:
1ο στάδιο
Οι γραφείς ζωγράφιζαν ότι τους κατέβαινε. Αυτό ήταν ένα πολύ ατυχές αρχικό συμβάν, γιατί έτσι «μαζεύτηκαν» περισσότερα από χίλια εικονίδια, στην πλειονότητά τους παραλλαγές λίγων δεκάδων θεμάτων. (Για τον σχεδόν πλήρη κατάλογο, βλέπε την ταξινόμηση τού βρεττανού ιππότη Alan Gardiner).
2ο στάδιο
Όπως αναφέρουν οι Lafargue P & Pantagruel R (1954), «όταν οι ιερείς έπρεπε να σκαλίσουν ολόκληρους τοίχους με κείμενο, το οποίο μετά θα “εθαύμαζε” η βασιλική οικογένεια, προφανώς βαριούνταν μέχρι απελπισίας». Αυτό τους ώθησε να αρχίσουν να παίζουν με τις εικόνες, φτιάχνοντας «εικονόλεξα», τα οποία παρουσίαζαν ο ένας στον άλλο ως σπαζοκεφαλιές. Για παράδειγμα, με το περίφημο ιερογλυφικό «ο νεογέννητος πατάει στο νερό» που ο ιερέας Μερόφης είχε αποκαλύψει στον Ραμσή I και θεωρήθηκε προάγγελος τής διάβασης τής Ερυθράς θάλασσαςαπό τον Μωυσή και τους Εβραίους φυγάδες, ο πρώτος γραφέας που το έγραψε, εννούσε «παπάκι πάει στην ποταμιά» (βλ. εικόνα).
3ο στάδιο
Σε κάποια απροσδιόριστη χρονική περίοδο, οι ιερείς (πιθανότερα, αρχικά οι γραμματείς) απέδωσαν φθόγγους σε κάποια από τα σχέδια. Ίσως αυτό έγινε επειδή χρειάστηκαν πραγματικά έναν τρόπο κρυπτογράφησης, ίσως επειδή είχαν κουραστεί ψυχικά να ζωγραφίζουν εικόνες χωρίς νόημα. Μελετώντας τα ιερογλυφικά γίνεται φανερό ότι η διαδικασία χρειάστηκε αιώνες για να παγειωθεί ενώ πολλές φρορές έγιναν παλινδρομήσεις ή ανοίχτηκαν κλάδοι κωδικοποίησης που μετά εγκαταλείφθηκαν. Έτσι περίπου το 900 π.Χ., η ίδια εικόνα σήμαινε «Γου-μπανάν(α)», η οποία ήταν η αγαπημένη μάρκα μπανάνες των αριστοκρατών που εισήγαγαν από την βορειοδυτική Αφρική.
Στην σύγχρονη εποχή (~ 1822) τον κώδικα έσπασε ο Γάλλος Ιωάννης-Φραγκίσκος Σαμπολλιόν, διαβάζοντας τις ελληνικές οδηγίες στην πίσω πλευρά τής στήλης τής Ροζέττας.
Μικρό κείμενο ιερογλυφικών. Από κάτω αναγράφονται τα φωνήματα που αποδόθηκαν αργότερα στις εικόνες και οι σημερινοί κωδικοί στο σύστημα κατάταξης τού A. Gardiner.
Η φράση διαβάζεται από τα δεξιά προς τα αριστερά.
Εικονογραφική ανάγνωση: «το παπάκι πάει στην ποταμιά».
Συμβολική ανάγνωση: «ο νεογέννητος πατάει το νερό».
Κωδικοποιημένη μετάφραση: wbnn («woobanan»). (Ας σημειωθεί ότι στην κωδικοποίησή τους, οι Αιγύπτιοι ιερείς απέδιδαν σχεδόν αποκλειστικά μόνο τα σύμφωνα.)
Προηγούμενο κεφάλαιο: Σύντομο ιστορικό της ελληνικής γλώσσας - 4
Περιεχόμενα: Ελληνική Κλώσσα - Εισαγωγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου